Waarom bomen juist geen gevaar voor het verkeer zijn

Het is een feit dat ieder jaar enkele honderden mensen overlijden doordat ze in botsing komen met obstakels langs onze wegen. Als zo'n obstakel een boom is, duiken de media er bovenop en voeden de bomenhaters met argumenten. Maar lantaarnpalen, verkeerszuilen en pilaren van bruggen en viaducten worden ook bij zulke ongelukken betrokken. Daar hoor je de media niet over. Wie ervoor kiest, of te roekeloos is, vindt dus genoeg andere obstakels op zijn weg. Ook greppels, sloten en kanalen, taluds en muren van gebouwen. Obstakelvrije wegen stimuleren juist roekeloosheid.

Liever zo, ...

Nu is het zo, dat bij wegenontwerp tegenwoordig wel degelijk rekening wordt gehouden met het gevaar van bomen en andere obstakels. Bomen moeten bijvoorbeeld zo'n  4,5 meter van de rijbaan staan, als op zo'n weg 80 km of sneller wordt gereden. Bij de aanleg van nieuwe wegen of ingrijpende reconstructies zullen om die reden dan ook vaak bomen gekapt worden. Dat is jammer, maar er geldt natuurlijk wel een herplantplicht. In dat geval moet gekeken worden naar de ecologische waarde van de gekapte boom. Met één op één compenseren doe je de natuur en de maatschappij tekort. Het duurt

...of zo?

tientallen jaren voordat een jonge boom volwassen is en dezelfde ecosysteemdiensten kan leveren als zijn voorganger. Het is daarom eerder tien op één compenseren. Voor compenseren moet je wel de ruimte hebben: voor 100 bomen komen er 1000 nieuwe. Dat is een heel bos.

Dat kan in de papieren lopen. Je kunt de bomen natuurlijk ook laten staan en met een vangrail afschermen. Dat is waarschijnlijk ook nog eens goedkoper dan kappen (dat kost ook veel geld) en compenseren. Alleen kan zo'n vangrail (of een schuine stoeprand) je terugduwen wat het gevaar vergroot, dat je op de andere weghelft een tegenligger treft.

Zonder bomen lijkt de weg overzichtelijker. Maar de kans wordt zo groter dat er meer materiële schade en letselschade ontstaat, doordat weggebruikers overmoediger worden en minder goed opletten.

De faculteit voor verkeerspsychologie van de universiteit van Keulen heeft na uitgebreid onderzoek wegenbouwers geadviseerd om bomen langs de (snel)wegen te planten. Juist omdat is gebleken dat dit het rijgedrag positief beïnvloedt en de verkeersveiligheid vergroot.

Veiligheid bevorderend

Boomrijen langs wegen aanplanten was ooit belangrijk om reizigers en paarden tegen de zon te beschermen. Zo vond Napoleon dit erg belangrijk voor het verplaatsen van zijn legers. Nu zijn er mensen die dit juist als tegenargument gebruiken, dat bomen langs wegen dus ouderwets en achterhaald zijn. Maar vergeet niet dat de zon ook voor de moderne reiziger in zijn airconditioned automobiel, het als aangenaam ervaart om zich in de schaduw voort te bewegen. Dat zorgt voor meer ontspanning achter het stuur. Dat maakt dat bestuurders beter opletten en het bevordert verantwoord rijgedrag. Tegen notoire N-weg coureurs helpt dit niet, maar daar moeten we dan ook geen compassie mee hebben. Die zouden zich nog te pletter rijden tegen het wegwijzerpaaltje op foto 2.
Ook fietsers zijn je dankbaar als ze in de schaduw van bomen kunnen fietsen.

Zonder bomen lijkt de weg overzichtelijker. Maar de kans wordt zo groter dat er meer materiële schade en letselschade ontstaat, doordat weggebruikers overmoediger worden en minder goed opletten. Door hogere snelheden is de remweg langer. In plaats van 'bijna-ongelukken' zal het vaker knallen. Het gevolg: geestelijke en fysieke ellende, hoge maatschappelijke kosten door extra zorg en materiële schade. Een gevolg van groen (zoals bomen) is dat afwijkend gedrag en hufterigheid afnemen. Ook dat bevordert de verkeersveiligheid. En ja, er zijn mensen die niet te remmen zijn.

Een ander effect van boomrijen langs wegen is het 'tunnel-effect'. In zulke omstandigheden zijn (normale) mensen geneigd om rustiger en verantwoord te rijden. Bovendien laat de verticale structuur duidelijk zien hoe het verder gaat, bochten zijn door de boomstammen al van verre te herkennen. Ook dit bevordert de verkeersveiligheid. Zoals op snelwegen reflecterende paaltjes de bocht markeren. Door bijvoorbeeld vlak voordat je een bewoond gebied binnenrijdt de bomen iets dichter naar de weg toe te planten zullen de meeste bestuurders snelheid aanpassen. Zo rijden ze veilig een dorp of stad binnen.

En kijk nog eens naar de foto's. Is foto 1 landschappelijk gezien niet veel aantrekkelijker dan foto 2? Zo'n rechte weg, zonder obstakels, nodigt uit om sneller te rijden. Dat doe je onwillekeurig, het overkomt mijzelf ook. En daarbij komt nog eens het zogenaamde poldereffect, waardoor mensen juist op zo'n rechte weg op onverklaarbare wijze de macht over het stuur verliezen. Of ze rijden ongemerkt richting tegenligger. Dat zijn nog eens gevaarlijke situaties.

Wanneer is de kans op een botsing het grootst? Lees dit artikel.

Bomen langs doorgaande wegen dragen ook bij aan het filteren van fijnstof en gasvormige verontreiniging aan de bron. Als de kroon tenminste enigszins poreus is, zodat de wind er doorheen kan waaien. Bovendien dempen bomen het verkeerslawaai, wat weer prettig is voor omwonende. Let wel, geluidsdemping betreft vooral het verlagen van de scherpte, in mindere mate het verlagen van de geluidsdruk. Klik voor meer info.

Het is dus helemaal niet nodig om bomen langs N-wegen te kappen. Juist door ze te laten staan, eventueel met aanvullende maatregelen als belijning en geleiderails, bevorderen ze de verkeersveiligheid. Kappen is als 'het paard achter de wagen spannen'. Het zal de maatschappelijke en zorgkosten juist vergroten. Dat staat als een boom.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Abonneer je op de nieuwsbrief: http://eepurl.com/bRSGNP
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.