Planten kunnen afweer inrichten op toekomstige bedreigingen

 Onderzoekers van Wageningen Universiteit hebben ontdekt dat planten hun afweersysteem zo kunnen inrichten dat zij voorbereid zijn op toekomstige aanvallen. Diverse insecten houden ook rekening met elkaar, zodat ze of gebruik maken van zwakte die door een andere soort veroorzaakt wordt, of om concurrentie te vermijden. Planten gokken niet, zij registreren dit en richten hun afweer hierop in, zodat een volgende aanval minder schade aanricht of wordt afgeslagen. Ze verkleinen zo de kans op schade. De onderzoekers noemen planten dan ook goede risicomanagers.

Foto: Pixabay

Planten kunnen voor afweer gebruik maken van verschillende strategieën. Ze kunnen chemische stoffen inzetten om aanvallers te doden, ze ziek te maken of zichzelf onsmakelijk te maken. Verder kunnen ze haartjes of stekels (langer) laten groeien of een dikkere laag cuticula aanleggen. Ze kunnen ook stoffen uitzenden (feromonen) waarmee ze roofinsecten lokken die de lastposten aanvallen. Deze feromonen worden trouwens ook door andere planten als waarschuwingssignaal opgepakt.

Lastposten

Het afweersysteem is dan vooral gericht op de eerste en de meest voorkomende lastposten. Maar omdat planten aan de manier waarop ze worden beknabbeld en de chemische componenten in speeksel van insecten herkennen, zullen de planten hun afweerstrategie daar gemakkelijk op aan kunnen passen. Eenmaal gealarmeerd zullen planten snel op alle volgende aanvallen inspelen. 

Tegen het gevoel in

De onderzoekers hebben voor landbouwers en tuinders dan ook een advies, dat zij waarschijnlijk met enige scepsis zullen ontvangen. Laat een eerste aanval op je planten toe. Zij zullen daarna zichzelf afdoende kunnen beschermen tegen de volgende aanvallen. Het kost je niets, want de natuur doet dan gewoon haar werk. Dat gaat tegen het gevoel van de boer in. Hij is namelijk gewend om zijn planten preventief te beschermen. Hij begint al met spuiten voor de eerste plaag begint. Die werkwijze wordt natuurlijk ook gestimuleerd door de handelsketen voor chemische gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden), dat is hun verdienmodel. Maar door een beetje op de natuur te vertrouwen kunnen boeren en tuinders veel geld besparen en consumenten veiligere producten leveren.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn - Gratis voor donateurs van Stichting Groen Weert. (www.groenweert.nl).
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.

Gif in poep van grazers doodt niet alleen parasieten

 Volgens onderzoekers zitten koeienvlaaien en paardenkeutels vol gifstoffen tegen parasieten en dat is een gevaar voor de biodiversiteit. Poep van koeien, paarden en schapen werd onderzocht. De antiparasitaire middelen doden ook insecten en langs die weg ook vogels en (kleine) zoogdieren. Ook kennen dierenartsen het verschijnsel dat honden na het eten van bijvoorbeeld paardenkeutels vergiftigingsverschijnselen vertonen. Dit is een groot probleem waar zowel de vakwereld als de consument weinig of geen aandacht voor heeft. 

Foto: Pixabay

De uitwerpselen van plantenetende zoogdieren bevatten voor veel kleinere dieren, zoals insecten, nog veel nuttige bouwstoffen. Poep is dan ook voor veel dieren een feestmaal. Vaak worden er ook eieren in gelegd, zodat de larven in een voedzame omgeving ter wereld komen. En die larven zijn tevens een delicatesse voor bijvoorbeeld vogels en muizen. Ook talrijke schimmels (paddenstoelen) leven op de uitwerpselen. Uiteindelijk wordt alles netjes opgeruimd. Helaas betekent dit tegenwoordig vaak ook het einde voor dieren, het feestmaal zit vol gif tegen insecten.

Het gevolg is dat in weilanden en de directe omgeving vrijwel geen insecten meer te bekennen zijn. Bij onderzoek in Limburgse landbouwgebieden werden in monsters twee soorten zenuwgif aangetroffen. Op een ander perceel vonden de onderzoekers in een koeienvlaai hoge concentraties van een veel gebruikt ontwormingsmiddel. Dat is funest voor insecten, zoals kevers. Er is maar heel weinig van die middelen nodig om ze te doden. En het stapelt zich op. Zenuwgif in de natuur kan op termijn ook schadelijk zijn voor mensen.

Krachtvoer

Kevers spelen in de natuur een belangrijke rol. Ze ruimen de mest op en zorgen voor een vruchtbare grond. Daarnaast zijn ze ook nog eens een smakelijke hap voor diverse vogels en kleine zoogdieren.

De bestrijdingsmiddelen komen waarschijnlijk niet zo vaak in de dieren doordat de boer ze aan zijn vee geeft. Waarschijnlijker is dat ze via het bijvoeren met krachtvoer in de dieren terecht komen. Vooral in de wintermaanden als vaak geïmporteerd voer zoals soja in het menu van het vee domineert. In de productielanden, met name in Zuid-Amerika, wordt de gifspuit royaal gehanteerd.
Tja, het zijn de regeltjes, hè. Ook biologische boeren mogen voer uit gangbare teelt gebruiken en introduceren langs die weg ongewenste middelen bij hun dieren en op hun land.

Voer van eigen land

Via de mest komen die giftige stoffen niet alleen in de bodem, maar ook in grondwater en in wilde dieren terecht. Vaak blijven deze toestanden onder de radar, want onderzoek is kostbaar. Een poepmonster onderzoeken kost al gauw € 800. En gezondere alternatieven zijn een stuk duurder dan deze 'paardenmiddelen'. Wetenschappers pleiten niet voor niets dat boeren vooral voer moeten gebruiken dat van eigen land komt. Aan geïmporteerd veevoer kleven veel bezwaren. Maar ja, het is lekker goedkoop. Ja ja, waarom is het zo goedkoop...?

Overigens is niet alleen de veeteelt debet aan de bedreiging van de biodiversiteit. Ook in de akkerbouw wordt veel gebruik gemaakt van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Vaak is dat spul slecht voor de biodiversiteit. Hoewel de middelen tegen schimmels momenteel minder worden ingezet, is het gebruik van insecticiden juist toegenomen, volgens recente gegevens van het CBS.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn - Gratis voor donateurs van Stichting Groen Weert. (www.groenweert.nl).
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.