dinsdag 22 augustus 2017

Is het al herfst bij paardenkastanjes?

Niet alleen de boomliefhebbers in Weert, maar ook de burgers elders in Europa storen zich aan het voorkomen van de paardenkastanjes in hun stad. Al eind juli werden de bladeren bruin en begonnen te vallen alsof het herfst was. Oorzaak van dit probleem is de kastanjemineermot (Cameraria
Kastanjemineermot
(foto: www.pksboomverzorging.nl)
orchidella), een kleine nachtvlinder die oorspronkelijk uit Azië komt. Deze vlinder legt eitjes op het blad van de (witte) paardenkastanje, de variant met rode bloemen is minder in trek.  De larven vreten zich een weg in het midden van het blad, waardoor lichtgekleurde gangen (mijnen) ontstaan. Daarbij worden ook vitale delen van het blad beschadigd, waardoor het blad zijn functie verliest en door de boom wordt afgestoten. Resultaat, in juli – augustus al bruine bladeren op de grond rondom de bomen.

Een schrale troost, dit overkomt zowat alle paardenkastanjes in Europa. Het is dus een probleem van gigantische omvang. De mot is daarom moeilijk, zeg gerust onmogelijk te bestrijden.

Voor de bomen is het wel degelijk een probleem van levensbelang. Een vitale boom kan zo’n aantasting wel overleven. Maar als dat een aantal jaren achter elkaar gebeurt zal de vitaliteit van de bomen afnemen. Ze worden daardoor vatbaarder voor ziekten, die door bacteriën en schimmels worden veroorzaakt. Een beruchte aandoening van paardenkastanjes zoals de kastanjebloedingsziekte, krijgt dan bij verzwakte bomen meer kans om toe te slaan, omdat minder vitale bomen aanvallen van bacteriën en schimmels niet goed kunnen afweren en inkapselen. Daarbij moet wel aangemerkt worden dat ook vitale bomen ziek kunnen worden, als de infectiedruk hoog genoeg is. Bij vitale bomen ligt de lat dus hoger.

Blad ruimen

De larven van de kastanjemineermot overwinteren in het blad, dat inmiddels is afgevallen. In het voorjaar ontpoppen ze en zoeken de motten een boom op, een paardenkastanje dus. Niet zelden de boom waar hun leven als eitje begon. En ze komen met duizenden, tienduizenden tegelijk.

Wat kun je hieraan doen? Om te beginnen is het belangrijk om de afgevallen bladeren vóór het einde van de winter op te ruimen en te vernietigen. Verbranden is zeer effectief, maar begraven is milieuvriendelijker. Helaas is dit niet genoeg, want je kunt onmogelijk alle bladeren opruimen. Zodoende zullen er altijd motten overleven, die dan opnieuw voor nageslacht zorgen. Maar blad ruimen vermindert hun aantal significant en daarmee ook de infectiedruk. Dat is goed nieuws voor de vitaliteit van de bomen. Alleen is het probleem dan nog niet goed genoeg verholpen, er worden tegen het einde van de zomer toch weer bomen vroegtijdig bruin.

Spuiten

Effectieve chemische bestrijdingsmiddelen zijn inmiddels niet meer toegelaten. Er zijn nog wel middelen te koop, maar die hebben niet zo’n geweldig effect. Dit is mede een reden geweest om het spuiten van paardenkastanjes te beperken tot enkele bomen in de binnenstad. Bezuiniging heeft hierbij ook meegespeeld.

Een Nederlands bedrijf dat in boomverzorging gespecialiseerd is heeft in 2016 een uitvoerig onderzoek verricht naar alternatieve bestrijdingsmiddelen. De verrassende uitkomst was, dat lavendelolie zeer effectief is. Daarnaast zijn er ook andere methodes beschikbaar, zoals het plaatsen van feromoonvallen en lijmbanden. Daarmee moet men al in april beginnen. Half mei kunnen de lijmbanden verwijderd worden, om te voorkomen dat er teveel ‘bijvangst’ is. De feromoonvallen moeten in juni worden vervangen, om de tweede generatie motten te vangen.


Van oktober tot medio december moet alles opgeruimd en schoongemaakt worden. Ook is het goed om de bladeren op te ruimen. We zullen er nooit meer vanaf komen, maar het kan helpen de vitaliteit van de paardenkastanjes te waarborgen. De bomen moeten natuurlijk wel in goede aarde staan, zodat ze een gezond wortelstelsel kunnen ontwikkelen. 

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Blijf op de hoogte en abonneer je op de nieuwsbrief: http://eepurl.com/bRSGNP
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.

dinsdag 15 augustus 2017

Wat is die boom waard?

De waarde van een boom kun je vanuit verschillende inzichten bepalen. Zo is in Nederland heel lang de methode Raad in gebruik geweest - eigenlijk is die methode in aangepaste vorm nog steeds in gebruik bij Nederlandse boomverzorgers en gemeenten. Deze methode benadert de boomwaarde op een boekhoudkundige wijze, waardoor een boom die volwassen begint te worden (vanaf ongeveer 80 jaar) op papier geen waarde meer heeft - hij is afgeschreven zonder restwaarde. In België hanteert men de VVOG methode (W=B*S*ST*C*P). Deze methode is bij wet geregeld en is voor de rechtspraak het uitgangspunt voor waardebepaling van bomen.
Je kunt ook kijken naar de ecosysteemdiensten van bomen ( vorig Artikel). Dan komen er heel andere cijfers uit de bus. En dan is er nog een andere benadering, maar daarover straks meer.
Rode beuk bij Walburg Weert
De Limburger

Nemen we als voorbeeld de rode beuk op de foto hiernaast. Hij staat op de parkeerplaats van de Walburg, eigendom van Mertens Bouwbedrijf in Weert. Deze beuk is monumentaal (ouder dan 80 jaar en geldt tevens als gedenkboom). Wat is die nu waard?
Deze beuk heeft een stamomtrek van ongeveer 310 cm, een hoogte van ongeveer 18 meter en een kroonprojectie diameter van zo'n 16 meter. De waardebepaling met Raad laat is hier achterwege, want dan is de boom boekhoudkundig afgeschreven. We bereken de vervangingswaarde met de VVOG methode: € 83.093,- Een fors bedrag. Mocht iemand deze boom onherstelbaar beschadigen, dan draagt hij een zware last met betrekking tot aansprakelijkheid.

3 miljoen
Binnen 50 meter van deze boom werken ongeveer 25 mensen. Bekend is, dat de aanwezigheid van (dominant) groen leidt tot 15% hogere arbeidsproductiviteit. Ook tot lager verzuim. Verder wonen er binnen 50 meter ongeveer 30 mensen. Dit samen zorgt voor ecosysteemdiensten over een periode van 30 jaar van € 3,2 miljoen. Dit zijn vooral gerealiseerde besparingen op het gebied van gezondheidszorg, verzuim, waterberging, energie en WMO. Dit zijn dus maatschappelijke baten met verschillende baathouders.

Drie generaties
En dan nu het beloofde alternatief. Deze boom zal ongeveer 600.000 bladeren hebben. Dat is zo'n 1.200 m2 bladoppervlak. Als deze boom 2500 kilo weegt heeft hij in zijn leven liefst 12 miljoen m3 lucht van CO2 gefilterd. Per uur, op een zonnige dag, maakt deze boom van ruim 2 kilo koolzuur en bijna een liter water zo'n anderhalve kilo suiker (glucose). Als afvalproduct scheidt hij dan ruim anderhalve kilo zuurstof uit. Daarbij verbruikt hij zo'n 5000 calorieën aan zonlicht. Bovendien daalt de temperatuur in zijn directe omgeving, door schaduw en verdamping, met ongeveer 6 graden.

Hoe ouder een boom, hoe hoger zijn waarde.

Als deze boom gekapt zou worden, geldt sowieso een herplantplicht. Maar wat herplant je dan?
Om zijn ecosysteemdiensten te compenseren moet je kijken naar de omvang/inhoud van de kroon. Voor deze boom zou dan gelden dat je 2500 jonge bomen met een kroon van 1 kubieke meter moet herplanten. Aangenomen dat het planten van zo'n boompje all-in € 200 kost, dan kost een herplant in volle omvang € 500.000. Onbetaalbaar. Onuitvoerbaar. Wie betaalt dat? Waar moet je binnen de gemeente zoveel bomen planten? Dat is een heel bos of een laan van ruim 20 kilometer.

Hoe ouder een boom, hoe hoger zijn waarde. Dat is dus alle reden om zo'n oude boom tot elke prijs te behouden. Het duurt namelijk 3 (mensen)generaties voordat één boom dezelfde prestaties levert.
Overigens is deze redenering gebaseerd op het boek Het Groene Goud (blz. 60). Dit boek kan ik iedereen aanbevelen.
En mocht een boom onverhoopt aan het einde van zijn leven komen en geveld worden, dan is het goed om het hout als 'lokaal hout' nuttig te gebruiken voor gebruiks- of kunstvoorwerpen. In diverse steden zijn daarvoor stichtingen en bedrijven actief. In Weert is dat WEERTERLANDHOUT.

#TreeTag
Medio 2020 werd in meerdere steden in Europa begonnen met het aanbrengen van TreeTags. Dit is een waterdicht verpakt document met cijfers en pictogrammen om de waarde van bomen aan te tonen. Bijvoorbeeld hoeveel zuurstof deze boom produceert, hoeveel water hij verbruikt, hoeveel CO2 hij opslaat en hoeveel koeling hij verschaft. 
Deze tags worden aangebracht op monumentale bomen die op plaatsen staan waar veel mensen komen. Zo wordt de boodschap wijd verspreid.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Blijf op de hoogte en abonneer je op de nieuwsbrief: http://eepurl.com/bRSGNP
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.