Is een bio-divers bos beter in de strijd tegen klimaatverandering?

Wie door Midden-Europa reist zal de vele vierkante kilometers aan sparrenbossen niet ontgaan. Je kunt je dan meteen de vraag stellen 'wat het probleem met klimaatverandering' is bij zoveel bomen. Maar die eentonige plantages hebben wel degelijk een nadeel. Ze zijn bijvoorbeeld gevoelig voor plagen, zoals de letterzetter ons de laatste jaren heeft gedemonstreerd. Maar die monoculturen hebben nog meer nadelen. 

Eenzame vogelkers in een monotoon sparrenbos

Metingen hebben aangetoond dat deze bomen met name door het onderhoud, oogst en afvoer meer CO₂ in de lucht brengen dan ze kunnen opnemen. Daarnaast zijn deze sparren optimaal aangepast aan groeien in een vochtige omgeving op grotere hoogte dan waar ze nu staan, namelijk boven de 1500 meter. Door klimaatverandering is die hoogtegrens veel lager geworden. Droge jaren zijn funest en tasten hun weerstand aan, waardoor de schorskever onverbiddelijk toeslaat. Door zulke rampen is de bosbouw niet rendabel en wordt met veel belastinggeld overeind gehouden.

Nu blijkt uit recent onderzoek dat monoculturen sowieso een groot nadeel hebben. Er staan veel bomen van dezelfde soort dicht bij elkaar. Door de onderlinge concurrentie is de verdeling van belangrijke bronnen in geding. Ook de strijd om het zonlicht in de kronen heeft nadelige gevolgen. Een door bosbouwers gewenste bijwerking is dat de stammen snel en recht omhoog groeien. Dit is niet persé goed voor de vitaliteit van de bomen en mogelijk ook nadelig voor de hout kwaliteit. De hevigste strijd wordt in de bodem geleverd, met name om de verdeling van (gebonden) stikstof.

Beter bio-divers

Bij onderhoud van bossen en (her)bebossing zouden de houtvesters beter hun kaarten moeten zetten op diversiteit. Uit onderzoek kwam naar voren dat in een divers bos minder concurrentie tussen soortgenoten is. De diverse soorten bomen en struiken hebben verschillende behoeften om optimaal te groeien en zitten elkaar minder in de weg. Dat geldt zowel in de kronen als in de bodem. Hoewel zeldzaam, zijn er ook gevallen waarbij verschillende boomsoorten groeifactoren aanmaken ten voordele van andere soorten. Een divers bos zorgt ook voor meer diversiteit aan bodemschimmels en bacteriën waardoor een bos als ecosysteem minder kwetsbaar is. Een bio-divers bos kan tot wel 70% meer CO₂ vastleggen.

Na de ramp met de letterzetter komt er nu langzaam een trend op gang om bossen meer divers in te richten. Er is nog weinig aandacht voor de rol van een diverse ondergroei, omdat bosbouwers daarin geen direct voordeel (lees opbrengst) in zien. Toch verdient de ondergroei aandacht wegens zijn rol in de biodiversiteit van het bos-ecosysteem. Het geheel zorgt ook voor een diversiteit aan dieren in het bos wat een bos robuster maakt, met name door een stabiele stikstofkringloop.

Luchtvervuiling

Uit data van TROPOMI (Nederlands instrument aan boord van de Copernicus satelliet) blijkt dat bomen ook minder presteren als wij allen aan het werk en onderweg zijn. De luchtvervuiling die dit met zich brengt hindert de fotosynthese waardoor bomen minder CO₂ kunnen opnemen. Maar ze gaan weer helemaal los zodra het weekend aanbreekt, want dan neemt de vervuiling door aerosolen af en krijgen de groene chlorofyl cellen meer zonlicht.

Ook in de bossen passen alle blokjes in elkaar. Als mens moeten we bossen redden door optimale omstandigheden te creëren en er vervolgens van af te blijven. Een robuust bos kan zich prima zelf redden.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn - Gratis voor donateurs van Stichting Groen Weert. (www.groenweert.nl).
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.

Hoe een meertje in Denemarken inzicht gaf in 100 jaar biodiversiteit

 Britse en Duitse wetenschappers kozen een meer in Denemarken om het verlies aan biodiversiteit te onderzoeken. Wat ze ontdekten gaf reden tot zorg.
Het meer werd als een tijdmachine gebruikt, 100 jaar terug in de tijd. Over deze periode was de waterkwaliteit zorgvuldig gedocumenteerd. De bodem van het meer gaf een beeld van het verloop in biodiversiteit door laag voor laag, in secties van 1 jaar, het daarin achtergebleven DNA te analyseren. Middels AI werd er een verband gelegd tussen klimaatverandering, watervervuiling en de biodiversiteit.

Foto: Pixabay

De eerste 80 jaar vertoonde een verslechtering van de waterkwaliteit en achteruitgang in biodiversiteit. De laatste 20 jaar gaf een kleine verbetering te zien, omdat in de omgeving van het meer de landbouw verminderde. Daarmee verlaagde de druk door pesticiden en andere gifstoffen.
Daarmee is het meertje nog ver van een herstel naar de oorspronkelijk kwaliteit en biodiversiteit. Het verlies aan biodiversiteit zal waarschijnlijk nooit meer hersteld worden.

Dit onderzoek leverde een gedetailleerd inzicht in de gevolgen van klimaatverandering, landbouwgif en andere verontreinigingen.
Het doel was om informatie te verkrijgen die helpt de biodiversiteit te beschermen. Door voortdurende afname van de biodiversiteit komt ook het voortbestaan van de mens in gevaar. Het experiment heeft ook aangetoond welke rol AI kan spelen bij het analyseren van zulke tijdmachines.
Het onderzoek toont aan dat verlies aan biodiversiteit onomkeerbaar is. De natuur vindt zijn evenwicht, maar dat is fundamenteel anders dan het geweest is. Sommige planten en dieren zullen niet meer terugkeren in de veranderde biotoop.

Toekomst

Door meren als tijdmachine te gebruiken beschikken de wetenschappers over een betrouwbaar instrument om ook een blik op te toekomst te werpen. Met de data kunnen ze modellen ontwikkelen die voorspellen hoe het er over enige tijd uit zal zien, als we op dezelfde voet verder gaan. De onderzoekers hebben plannen om hetzelfde onderzoek in andere meren, o.a. in Engeland te herhalen. Ze hopen daarmee een bijdrage te leveren aan beter beleid ten aanzien van natuur, milieu en klimaat.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn - Gratis voor donateurs van Stichting Groen Weert. (www.groenweert.nl).
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.