Hoe om te gaan met bomen op de bouwplaats?

Plaatje uit de Stadswerk poster

In dit artikel richt ik me vooral op projectontwikkelaars, aannemers en bouwvakkers. Er wordt weer flink gebouwd en op veel bouwplaatsen staan bomen, die volgens de plannen blijven staan. OK, er sneuvelen ook veel bomen om bouwprojecten te realiseren, maar daar gaan we het vandaag niet over hebben. We willen de bomen die wel blijven staan, optimale overlevingskansen geven. En daar zijn goede afspraken over  gemaakt. Die afspraken staan overzichtelijk weergegeven op een poster die door de Vereniging Stadswerk Nederland wordt uitgegeven. Te bestellen via een e-mail naar info@stadswerk.nl. En voor zover ik het kan overzien, wordt die poster door de gemeenten consequent bij het bestek gevoegd. Maar op bouwplaatsen merk ik, dat de uitvoerders die richtlijnen wel wensen te respecteren, maar de betreffende bouwvoorschriften en de Stadswerk-poster zelf vaak niet kennen. Dat is nalatigheid van de aannemers, zij moeten hun personeel beter informeren.

De aannemers zijn aansprakelijk voor schade aan bomen, die met gemeenschapsgeld zijn geplant en onderhouden. Maar de bouwmeesters denken vaak, dat het zo'n vaart niet zal lopen. En ja, de gevolgen van verdichting, bijvoorbeeld, zijn vaak pas jaren na voltooiing van het bouwproject zichtbaar. Daarom denken de aannemers zich dit nalatig gedrag te kunnen veroorloven: "bewijs maar eens dat ik aansprakelijk ben...."
Ja, dat kunnen we in de meeste gevallen goed aantonen, ook na 3 of 5 jaar.

In de inleiding van de Stadswerkposter staat, dat de aannemer beschadiging van wortels, takken of de stam onmiddellijk moet melden bij de opdrachtgever en de directie. Snel ingrijpen kan vervolgschade voorkomen of beperken. "Toegebrachte schade dient de veroorzaker te vergoeden." En die schade wordt bepaald volgens de waardebepaling van bomen van de Nederlandse Vereniging van Taxateurs van Bomen. Een monumentale boom kan een aanzienlijk bedrag vertegenwoordigen en (bouw)schade kan dienovereenkomstig flink oplopen. Het gaat vaak om aanzienlijke bedragen.

Deze voorschriften weerspiegelen het standaard gemeentebeleid, waarin bomen als decoratieve objecten worden gezien. Maar als natuurbeschermers weten wij natuurlijk wel dat een boom veel meer is dan 'aankleding van de openbare ruimte'.

Poster boombescherming op bouwplaatsen

12 aandachtspunten

1. Kroonprojectie-bescherming

Plaats een niet verplaatsbaar bouwhek om de kroonprojectie of wortelzone. Dit zorgt voor maximale bescherming.

2. Boomspiegel-bescherming

Bij beperkte werkruimte de boomspiegel rondom een boom afbakenen met een bouwhek.

3. Stambescherming

Alleen in uitzonderlijke situaties met planken de stam beschermen. Helaas wordt boombescherming vaak tot dit type beperkt. De stam blijft onbeschadigd, maar zonder na te denken worden wel wortels beschadigd en de grond verdicht.

4. Bouwplaats
Geen bouwketen op de wortelzone plaatsen. Ook geen zware voertuigen parkeren binnen de kroonprojectie.

5. Bouwverkeer

Niet rijden binnen de kroonprojectie. Als dat niet te vermijden is, dan alleen over rijplaten.

6. Graafwerkzaamheden
Binnen de wortelzone uitsluitend volgens voorschrift met handkracht graven. Zoveel mogelijk gebruik maken van kabelgoten en mantelbuizen. Machinaal graafwerk binnen de kroonprojectie is verboden.

7. Bouwput

Hier dreigt uitdrogingsgevaar doordat het grondwater kan zakken. Het talud bij voorkeur buiten de wortelzone graven en indien nodig de bomen regelmatig extra water geven.

8. Terreinophoging

In de wortelzone aanvullen van grond of zand vermijden, of anders de richtlijnen volgen.
9. Terrein afgraven
Nooit binnen de kroonprojectie machinaal afgraven.

10. Bodemverdichting (1)
Bodemverdichting leidt tot afsterven van de boom.

Wortels moeten lucht en vocht kunnen krijgen. Regenwormen houden de grond luchtig, maar als de verdichting een grens overschrijdt is dat niet meer te herstellen. Tenzij er iets ingrijpends wordt toegepast als 'ploffen'.

11. Bodemverdichting (2)

Gebruik geen bodemverdichtende machines binnen het bereik van de wortelzone.

12. Opslagplaats
Geen opslag van materiaal binnen de kroonprojectie.

Als aanvulling zij nog vermeldt, dat het snoeien van takken, dikker dan 5 cm vermeden wordt en als het toch nodig is, alleen na overleg met de boomeigenaar en een vakbekwame boomverzorger.

Als iedereen zich aan deze richtlijnen houdt, kunnen we ook na oplevering van bouwprojecten nog lang van gezonde bomen genieten. Er is niets zo frustrerend, als jaren na oplevering met afstervende bomen geconfronteerd te worden en juridische strijd te moeten leveren over de aansprakelijkheid.
Aannemers en projectontwikkelaars: zorg dat de vakmensen op de bouw de bouwvoorschriften omtrent bomen kennen. Dat kan heel eenvoudig door de Stadswerk poster te delen, bijvoorbeeld ophangen in de schaftkeet.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Abonneer je op de nieuwsbrief: http://eepurl.com/bRSGNP
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.