Hoe duurzaam is biomassa?

Domme vraag, toch? Biomassa is heel duurzaam, zou je denken. Daar gaan wetenschappers en productontwikkelaars tenminste van uit. Zo is een wetenschapper van de Vrije Universiteit er recent in geslaagd om op een efficiënte en duurzame manier bioplastics te maken op basis van lignine die uit biomassa wordt gewonnen. Dat proces is al enkele decennia oud, maar werd zodanig verbeterd, dat het nu economisch kan worden toegepast.

De wetenschapper stelt dat biomassa de enige manier is om ook in de toekomst aan de groeiende vraag naar kunststof producten te voldoen. Maar dan wel zonder de voedsel productie concurrentie aan te doen. We hebben immers voldoende reststromen van houtsnippers, stengels en gras..... Dat zou zo moeten zijn, maar we hebben toch een probleem met die houtsnippers. Zie ook dit artikel.

Er blijft een risico dat de vraag naar biomassa tot ontbossing leidt.

Er bestaat een wereldwijde afspraak (VN) dat voor houtsnippers als biomassa gebruik wordt gemaakt van reststromen. Dode bomen, snoeihout, afval uit de houtindustrie e.d.
We zien hier twee pijnpunten:

1. In de natuur vervult dood hout een belangrijke functie en het is daarom belangrijk om dat in bossen te laten liggen. Dood hout is een bron van leven.
2. De vraag is groter dan het aanbod, wat boseigenaren tot 'creatieve oplossingen' brengt. Ze vellen gewoon het hele bos en planten dan (natuurlijk) nieuwe bomen.

Oplossing 2 is dan ook eerder een bedreiging voor het klimaat dan een oplossing. De bomen die vele tientallen jaren nodig hadden om de biomassa vast te leggen door CO₂ uit de lucht te halen vallen binnen enkele minuten weg. En hun koolstof is enkele weken later alweer in de atmosfeer gebracht. Dti wordt ook wel de korte koolstofcyclus genoemd. De redenering dat de jonge aanplant die rol van CO₂ vastleggen overneemt klopt maar voor een deel. Natuurlijk groeien die jonge bomen (schijnbaar) sneller dan de oude bomen. Dat komt omdat er meer energie in verticale groei gaat zitten. Later als de bomen in een volwassen stadium komen maakt verticale groei plaats voor diktegroei. In volume biomassa per jaar is dat veel meer van de verticale groei van jonge bomen. Na het kappen van de oude bomen duurt het dus nog 60 tot 80 jaar voordat zo'n boom dezelfde prestaties levert. Dat zijn twee mensengeneraties.

Biomassa inzetten voor het vervaardigen van kunststoffen is op zich een mooi en duurzaam alternatief voor de huidige fossiele grondstoffen. Het verbruik van kolen, olie en gas moet verminderen. Maar het risico blijft bestaan dat dit tot ontbossing leidt, zoals dat nu al het geval is voor de productie van biobrandstoffen (houtsnippers en pellets). De behoefte aan industriële grondstoffen heeft prioriteit, wat over blijft (áls er wat over blijft) zou de verbrandingsoven in kunnen. Dit standpunt dwingt de energieproducenten om naar innovatieve alternatieven te zoeken, want verbranden is iets uit de vorige eeuw.

Om de rol van groen (zoals bomen) voor een gezonde leefomgeving niet onder druk te zetten zal de industrie zeer omzichtig moeten omgaan met de bronnen voor biomassa.

Zorg in elk geval dat er al vroeg grotere arealen bos worden aangeplant, zodat de oogst niet tot ontbossing en de daarmee gepaard gaande problemen leidt. Want ook de chemische industrie kan veel meer verwerken dan er nu zonder ontbossing geleverd kan worden. Plant meer bomen.

Ontbossing is vaak de oorzaak van droogte, maar ook van wateroverlast, bodemerosie en aardverschuivingen. Bossen houden het ecosysteem gezond. 

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Blijf op de hoogte en abonneer je op updates door rechtsboven je e-mailadres in te vullen.
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.