Het natuurtekortsyndroom

Het klinkt als een medische term, natuurtekortsyndroom. Het is echter een vrije vertaling van "Nature Deficit Distorder", een term die de Amerikaanse journalist Richard Louw in zijn boek "Last Child in the Wood" introduceerde en is sindsdien een eigen leven gaan leiden. Louw beschrijft in zijn boek dat kinderen van 6-12 jaar, die geen ervaring met de natuur opdoen het meest kwetsbaar zijn.

Kind in de natuur. Foto Pixabay.nl

Vervolgonderzoek liet zien dat dit liefst 11% van de kinderen in die leeftijdscategorie betrof. Dit zijn kinderen die nooit (letterlijk nooit!) in aanraking komen met de vrije natuur. Dan is er natuurlijk een hele grote groep tussen "nooit" en "regelmatig". Welke gevolgen heeft dat?

• Gebrek aan beweging. Niet samen buiten spelen en op 'avontuur' gaan. Deze kinderen zitten gemiddeld 12 uur per dag. Samen met verkeerde voeding is dat de voornaamste bron van overgewicht bij kinderen.
  Enfin, Pokemon Go krijgt ze tegenwoordig in elk geval van die stoel af.
• Contactgestoord en anti-sociaal gedrag. Samen de natuur in vergroot het groepsgevoel. Dit is belangrijk voor de ontwikkeling van de kinderen. Ze leren dat er iets is dat machtiger is dan zijzelf en dat ze elkaar nodig hebben om "het leuk te houden". Dat zorgt ook voor ontspanning.
• Verhoogde stress en gevoeligheid voor ziekten en allergieën. Dit heeft, samen met overgewicht, onder andere tot gevolg dat de nu opgroeiende generatie een kortere levensverwachting heeft dan hun ouders.

Kinderen die te weinig met de natuur in aanraking komen, leren niet hoe Moeder Aarde functioneert. Ze leren niet dat mensen maar een onderdeel van de biodiversiteit zijn. Ook goede aardrijkskundeles zal ze dat niet bijbrengen, ze moeten het aanvoelen en beleven - in de natuur. Door NDD ontwikkelen zij geen respect voor de natuur en dat kan een bedreiging voor de Aarde en het klimaat in de toekomst vormen. De Canadese natuurdeskundige Robert Bateman formuleert het zo: "Als je iets niet kent, het geen naam kunt geven, hoe kun je er dan van houden en het willen beschermen?"

Kinderen zitten gemiddeld 12 uur per dag

Natuur en milieu educatie Weert

Als natuurgids hoor ik maandelijks verslagen over onderwijsprojecten van het NMC Weert in samenwerking met de schoolgidsen van het IVN. Juist die kwetsbare groep van 6-12 jarigen komt vrijwel dagelijks over de vloer voor op maat gesneden natuurlessen, zowel binnen als buiten. Kinderen zijn uiterst gemotiveerd en belangstellend. Ze willen het leren en meemaken. Het is nieuw, leuk en spannend tegelijk. Zo horen begeleiders weleens, als een buitenles wegens slecht weer afgelast wordt, dat kinderen tegen elkaar fluisteren: "Dan doen wij dat zaterdag toch zelf..." 

Vooral jongens zijn dol op dit soort avontuur in het groen. En als bijeffect is inmiddels ook aangetoond, dat met name jongens die geregeld in de natuur optrekken betere schoolprestaties leveren. Dit is overigens ook de reden waarom er steeds vaker gepleit wordt voor vergroening van schoolpleinen.

Ook verantwoordelijkheid van de ouders

Tot slot nog een opmerking van Prof. Elizabeth Dickinson (Chapel Hill): "NDD is niet zozeer het gevolg van te weinig tijd in de natuur, maar komt vaak door de onverschillige of zelfs angstige houding van de ouders."

Dan ligt er tegelijk een zware druk op het onderwijs, om kinderen die ervaring wel te bieden. Het voorbeeld van Weert laat zien dat kinderen dat erg fijn vinden en er wél bij varen. Juist die klassikale aanpak stimuleert het groepsgevoel en de wil om samen op ontdekkingsreis te gaan, bijgestaan door deskundige begeleiders. De natuur is niet eng, als je de weg weet en weet hoe je je moet gedragen is het juist fijn en ontspanning. 

Dat is in het verkeer net zo. Als je niet leert ermee om te gaan, ben je een gemakkelijk slachtoffer. Het verschil is dat het je in het verkeer in een fractie van een seconde kan overkomen en fouten maken in de natuur vaak pas na lange tijd rampzalige gevolgen kan hebben.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Abonneer je op de nieuwsbrief: http://eepurl.com/bRSGNP
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.