Planten blijken eerder luistervinken dan babbelkousen

 Het inmiddels wel algemeen aanvaard, dat planten elkaar helpen om bedreigingen te weerstaan. Ook weten we welke mycorrhiza (symbiotische schimmels) daarbij een grote rol spelen. Lang werd verondersteld dat bedreigde planten alarmstoffen afscheiden, die via de schimmeldraden met andere planten gedeeld werden. Onderzoekers van de Universiteiten van Oxfort en Vrije universiteit Amsterdam wilden daar iets dieper op inzomen en ontdekten dat de waarheid een beetje 'sneaky' is.

Als een plant wordt aangevallen door een planteneter (herbivoor) of een ziekte, schakelt meteen een afweermechanisme in. Er is geen ruimte voor afwachten of gokken. Planten zullen daardoor een verandering laten zien in de feromonen die ze via hun bladeren afscheiden. Tegelijk gaan er signaalstoffen via de wortels naar de schimmels die met de wortelpunten verbonden zijn. Langs deze weg verspreidt het alarm zich in een netwerk van met elkaar verbonden schimmeldraden, ook wel het Wood Wide Web genoemd. Planten gokken niet, ze reageren via genetisch bepaalde routes.

De bedenkingen van de wetenschappers waren, dat planten in de evolutie zich niet hebben ontwikkeld om bedreigingen actief te delen. Dat is niet logisch. Planten leven in onderlinge concurrentie om het licht en dan geef je andere planten geen voorrang, zeker niet als je zelf kwetsbaar bent. Ieder wezen zal z'n eigen belang verdedigen, planten zouden dat dus ook moeten doen.

Planten luisteren stiekem naar de signalen van hun concurrenten

 Voor de andere planten is het dan een voordeel, dat de aangevallen plant zijn reactie niet kan tegenhouden of maskeren. Het is een reflex. Zo'n verandering in de chemie blijft echter niet onopgemerkt. De andere planten luisteren stiekem mee en dat doen ze waarschijnlijk via de mycorrhiza. Ook via de bladeren vangen ze veranderingen in de samenstelling van feromonen op. Op deze signalen stemmen de planten hun eigen verdediging af. Ze bereiden zich voor op een mogelijke aanval en dat is te meten aan de verhoging van plantenafweerstoffen.

Nu zou het kunnen dat de bodemschimmels daar een actievere rol in spelen. Zij hebben er namelijk belang bij dat alle met hun netwerk verbonden planten gezond blijven. De concurrentiestrijd van de planten zou de vitaliteit van hun netwerk kunnen verstoren. Schimmels zijn tenslotte voor de koolstoffen afhankelijk van de fotosynthese van planten, waarvoor zij in ruil stikstof en fosfaten leveren. Hoe die onderlinge afhankelijkheid precies zit en wie daarin een leidende rol speelt, is nog onderwerp van aanvullende onderzoek.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn - Gratis voor donateurs van Stichting Groen Weert. (www.groenweert.nl).
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons. 

Wadi's en bomen is een prima combi

Foto Pixabay, een beekdal is hetzelfde als
een wadi

 Jaren geleden besloot de gemeente om wadi's aan te leggen. Daarvoor zouden toen bomen geruimd moeten worden, want op het gemeentehuis was men ervan overtuigd dat wadi's alleen goed functioneren als er geen bomen langs groeien. Wij hebben ons als stichting toen sterk gemaakt voor het behoud van de bomen, want wij waren ervan overtuigd dat dit juist heel goed samengaat. In het Winternummer 2024 van Bomen Nieuws (Bomenstichting) wordt hier uitvoerig op ingegaan.

In het huidige klimaat wordt droogte afgewisseld met hevige regenbuien. Dit kan in korte tijd tot wateroverlast zorgen, zeker omdat het rioolstelsel niet geschikt is voor de afvoer van (veel) regenwater. Het is beter om dit ter plaatse tijdelijk op te vangen en langzaam naar het grondwater te laten infiltreren. Daarnaast kan het opgevangen water ook door verdamping verminderen. Bomen en andere planten in en naast de wadi kunnen daarbij een rol spelen. Zij verdampen veel water via de bladeren en zorgen zo ook voor verkoeling. Bomen langs wadi's is juist een heel goed idee!

Wadi is eigenlijk Arabisch voor 'dal', drooggevallen rivierbedding. Bij ons het echter een afkorting voor 'Water Afvoer Drainage Infiltratie'. Zo'n verdieping kan dus tijdelijk overtollig water opvangen. Doorgaans staan deze wadi's 93% van de tijd droog. Het water is veelal binnen enkelen uren na een regenbui weer gezakt. Beplanting in en naast een wadi zorgt ervoor dat de bodem een betere structuur krijgt om het water te verwerken. Daarnaast geeft het een fraaier beeld van de directe omgeving en gaat het hittestress tijdens een hittegolf tegen. Het groen geeft rust, verbindt mensen en draagt bij aan een rijkere biodiversiteit.

Er zijn dus veel redenen om wadi's te beplanten. Je moet wel de juiste soorten kiezen, die niet alleen goed tegen droogte kunnen, maar ook probleemloos tijdelijk in de nattigheid kunnen staan. Als het om bomen gaat zijn vooral de inheemse soorten heel geschikt. Wilgen, elzen en populieren zijn daarbij echte toppers die veel water lusten. Lage planten helpen het water te filteren, zodat het gezuiverd naar het grondwater kan zakken. Wel dienen wadi's goed onderhouden te worden om dichtslibben te voorkomen. Als bomen aan de noord/oost kant van de wadi staan zal het meeste herfstblad van de wadi wegwaaien.
Als je er de ruimte voor hebt is het ook een goed idee om een wadi in je tuin aan te leggen. ...of een vijver, want als je daarin kikkers en salamanders krijgt heb je minder last van lastpakken als slakken.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn - Gratis voor donateurs van Stichting Groen Weert. (www.groenweert.nl).
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.