Waarom beuken zo succesvol zijn

 Beuken behoren tot de succesvolste boomsoorten in Europa. En hoewel er in een beukenbos weinig andere planten kunnen groeien, vormen beuken een rijk ecosysteem. In Midden-Europa vormen beuken rond 15% van de bossen en als je alle bossen geheel aan hun lot zou overlaten, zouden ze in korte tijd vrijwel alle sparren- en dennenbossen verdringen. Dan zou driekwart van alle bossen in midden- en west Europa uit beuken bestaan.

De beuk levert ook zeer gewild hout voor talrijke toepassingen. Wel voor gebruik binnenshuis, want voor buiten is beukenhout niet duurzaam. Het hout heeft een fijne structuur en laat zich gemakkelijk bewerken.

Hoe komt het de beuk zo succesvol is en uitgebreide bossen kan vormen? Het is een boomsoort die zich gemakkelijk aanpast en relatief snel de hoogte in groeit, tot wel 35 meter. Daardoor leggen ze tijdens hun leven grote hoeveelheden CO2 vast. Beuken zijn zeer concurrerend tegenover andere soorten. Ze stellen geen hoge eisen aan vocht- en voedingsgehalte van de bodem. Ze kunnen op veel plaatsen groeien en ze groeien relatief snel. Maar ze wortelen oppervlakkig en kunnen daarom slecht tegen bodemverdichting. Dat is vooral bij beuken in steden een probleem. De wortels raken gemakkelijk beschadigd door onderhoud, bijvoorbeeld bij gras maaien of schoffelen. Beschadigde wortels vallen dan gemakkelijk ten prooi aan parasiterende schimmels, denk onder andere aan de reuzenzwam.

Schaduwplanten

In de bossen maken beuken opstanden een doorgaans opgeruimde indruk. Er groeit bij niets onder de donkere kronen. 's Zomers als ze vol in blad staan valt er slechts 3% van het zonlicht op de bodem. Onder die omstandigheden kunnen alleen gespecialiseerde schaduwplanten en zaailingen van de beuken zelf gedijen. Die zaailingen zijn niet erg van het zonlicht afhankelijk omdat ze via wortelknopen of mycorrhiza schimmels van voeding worden voorzien door de moederboom. Andere planten in de ondergroei houden er bijzondere overlevingsstrategieën op na. Denk aan de voorjaarsbloeiers, die vroeg in het voorjaar opgroeien en bloeien voordat de boomkronen hun bladeren ontluiken. Bekende voorjaarsbloeiers zijn bosanemoon, sneeuwklokjes, krokussen en daslook.

Beuken kunnen ook samen met andere boomsoorten gemengde bossen vormen. Dat kan bijvoorbeeld in combinatie met eiken, essen en esdoorn. Speciale voorwaarden zoals bodemgesteldheid en beschikbaarheid van water spelen daarbij een rol. Wanneer het kronendek voldoende gaten vertoont en licht tot de bodem toelaat, kunnen er talrijke andere planten groeien, waaronder diverse orchideeën. Daarnaast biedt een beukenbos leefruimte voor verschillende varens, mossen en honderden soorten paddenstoelen. Ook de fauna profiteert van beukenbossen. Onderzoekers hebben in deze biotopen rond 6.800 diersoorten aangetroffen, waaronder zo'n honderd insectensoorten. Beuken zijn dus heel belangrijke bomen voor de bescherming van de biodiversiteit.

In steden zijn de indrukwekkende ecosysteemdiensten van beuken belangrijk. Ditt heeft alles te maken met de geweldige kroonomvang van oudere beuken. Ze vangen veel luchtvervuiling op en hebben een verkoelende werking op hun omgeving. Dat koelvermogen is belangrijk om 's zomers hittestress bij stedelingen tegen te gaan. 

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn  Gratis voor donateurs van Stichting Groen Weert. (www.groenweert.nl)
Blijf op de hoogte en abonneer je op updates door rechtsboven je e-mailadres in te vullen.
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.