Wat doet bodemkwaliteit voor bossen?

Recent publiceerde Wageningen Universiteit & Research een studie over de rol van de bodem in de bosbouw. Er ontwikkelt zich namelijk een probleem als gevolg van de stikstof depositie in relatie tot het bodemleven. Voornamelijk de rol van bodemschimmels (mycorrhiza) baart zorgen.

Foto: Pixabay. Vliegenzwam, begeleider van berken.

De paddenstoelen vormen kilometers schimmeldraden in de bosbodem en ondersteunen bomen in het opnemen van voedingsstoffen, die de wortels moeilijker uit de bodem kunnen vrijmaken. Dat geldt met name en in hoofdzaak voor stikstof. Daarnaast leveren de schimmels ook fosfaat, calcium en andere stoffen. Bovendien spelen zij een rol in de onderlinge communicatie tussen bomen.  In ruil daarvoor leveren de bomen suikers.

Stikstof depositie
Bossen hebben al vele jaren te lijden onder verhoogde stikstof depositie voor de agrarische sector, van het verkeer en de industrie. Gevolg is dat steeds meer bomen minder moeite moeten doen om stikstof binnen te krijgen. Veel bomen beëindigen dan ook de samenwerking met de mycorrhiza, want bomen betalen met suikers een prijs voor hun diensten terwijl ze die eigenlijk niet meer nodig hebben. Tenminste, zo lijkt het. In werkelijkheid snijden de bomen zich daarmee zelf in de vingers (de wortels...).

Deze paddenstoelen kunnen wel enkele maanden overleven zonder ondersteuning van bomen, maar dan houdt het toch op. Dat heeft voor de bomen echter een vervelend effect. Want de schimmels leveren niet alleen stikstof. Door het stoppen van de samenwerking krijgt de boom ook een tekort aan andere stoffen, zoals fosfaat, calcium en andere stoffen en sporenelementen. Ook de onderlinge communicatie stopt en kunnen bomen elkaar niet meer waarschuwen voor bedreigingen. De vitaliteit van de bomen gaat hierdoor achteruit. Ook het uitdunnen en verjongen van de bossen verstoort het bodemleven. Andere organismen die de stikstof nog enigszins in balans zouden kunnen houden verdwijnen uit de bosbodem of verminderen. De productiviteit van de bossen en hun ecosysteemdiensten gaan daarmee ook achteruit. We zullen ook een verschuiving zien van mycorrhiza naar parasitaire paddenstoelen, die de verzwakking van de bomen gebruiken om toe te slaan. Een serieuze bedreiging van de bosbouw, het milieu en het klimaat.

Willen we ook in de toekomst vitale bossen hebben, die mede een rol spelen bij de beheersing van de klimaatverandering, dan zullen we (de bosbouwers en hun adviseurs) veel aandacht aan deze ontwikkeling moeten schenken. In de natuur staat alles met alles in verbinding, dat zie je ook in onze bossen.

Het hele rapport gaat over houtoogst op zandgronden.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Blijf op de hoogte en abonneer je op updates door rechtsboven je e-mailadres in te vullen.
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.