Meer extreem weer

In deze BLOG is het thema wateroverlast al eens behandeld, maar de recente ontwikkelingen motiveren me om het nog maar eens aan te kaarten. Zo urgent als op het Amerikaanse continent is de kwestie in ons land gelukkig niet. Dat neemt niet weg dat extreme zomerhitte en pieken in de neerslag ook in onze regio steeds vaker voorkomen. Daarmee worden ook wij getroffen met overlast en schade (gemakshalve voeg ik de hogere zorgkosten en menselijk leed bij hittestress ook onder  'schade').  Er zijn geen middelen om zulke extreemen te vermijden, maar we kunnen er wel de scherpe kantjes van afhalen.

foto: Pixabay

Laten we ons in dit artikel beperken tot wateroverlast door pieken in de neerslag. Dit komt vooral in de zomers voor. Zowel de steden als het buitengebied ondervinden overlast. In die twee gebieden zijn de oorzaken verschillend, maar liggen deels ook in elkaars verlengde. De grote gemene deler in dit verhaal is, dat het hemelwater niet de kans krijgt om lokaal in de bodem te zakken. De gehele infrastructuur is erop gericht om regenwater snel af te voeren. Met de kennis van nu, is dat een foute handelwijze.

Een kuub per 25 m²
De rioleringen zijn berekend op ongeveer 20 mm neerslag. Maar tegenwoordig valt bij pieken al snel 40 mm. Dan is het niet zo vreemd, dat op de lagere delen in de stad de putdeksels omhoog komen en de straten overstromen. Bij zo'n neerslagpiek van 40 mm valt er gemiddeld 1 kubieke meter regenwater op iedere 25 vierkante meter. Dat zijn hoeveelheden die de riolen van onze steden niet aankunnen. Uitbreiden naar hogere afvoercapaciteiten is duur en gaat tientallen jaren duren. Zulke investeringen jagen ons burgers ook nog eens op veel hogere kosten. Daar willen de gemeenten en waterschappen niet aan, zeker niet omdat de natuur het gratis voor ons kan oplossen. Maar dan moeten we wel willen veranderen. Bijvoorbeeld door het verharde oppervlak drastisch te verminderen en meer groen al dat water te laten 'opzuigen'.

Met één klap kunnen we overlast voorkomen en besparen op kosten, terwijl we onze omgeving groener en aangenamer maken.

Laat dat water ter plekke in de bodem infiltreren. Verwijder zoveel mogelijk verharding in de tuinen en de openbare ruimte. Dat betekent dat zowel wij burgers als de lokale overheden maatregelen moeten treffen.

Koppel de afvoerpijp van de dakgoot af. Laat het water de tuinen in stromen, of vang het op in een regenton. Ook ondergronds opslaan in bekkens van speciale kisten of grind is een mogelijkheid. Zorg voor onbedekte grond rondom het huis, waar water direct in de grond kan zakken. Zet er planten, struiken en bomen neer. Dat groen neemt veel water op. Vooral bomen houden veel water vast in de kroon, de takken en de stam (door oppervlaktespanning) en er wordt een groot deel verdampt. Hoe groter (ouder) de bomen zijn, hoe groter hun vermogen om water vast te houden. Eerlijk, de zwaartekracht overwint uiteindelijk, maar het water komt met een flinke vertraging naar de grond.  Vervolgens nemen de wortels het op en verdampt het water via de bladeren. Dat is al een flinke winst, die de scherpe kantjes van wateroverlast af haalt.

Wanneer paden en opritten worden voorzien van klinkers of grind zal ook daar het water gemakkelijker in de grond zakken. Grofweg kun je stellen, dat bij beklinkerde oppervlakken ongeveer 30% infiltreert, de rest vloeit naar het laagste punt.

Wadi's
De gemeenten leggen op strategische plekken in de steden wadi's aan. Ook die kunnen groen ingericht worden. Er zijn boomsoorten die de wisselende waterstanden tolereren, bijvoorbeeld essen en wilgen. Als zo'n wadi droog staat en onderdeel is van een (klein) park, levert dat ook nog eens extra maatschappelijke voordelen op. Over de ecosysteemdiensten van zulk groen lees je elders in deze BLOG meer. Lees ook deze publicatie van WageningenUniversiteit:  https://www.wur.nl/nl/show-longread/Zeven-redenen-om-te-investeren-in-een-groene-stad.htm 

Groene daken
Wie een gebouw met plat dak bezit kan ervoor kiezen dit te beplanten. Ook hiermee komt het water met (aanzienlijke) vertraging op de bodem terecht. Bovendien geven gemeenten voor groene daken subsidie. Groene daken isoleren ook prima, zodat het in de zomers binnen aangenaam koel blijft en in de wintermaanden de kou buiten. Zo is er met groene daken dus ook op de energierekening te sparen.
Tijdens periodes van extreme droogte moeten groene daken wel nat gehouden worden, want als de planten verbranden in de zon verliezen ze hun functie. Bovendien hebben groene daken een langere levensduur dan traditionele daken.

Als de lokale overheden en de particulieren zulke eenvoudige maatregelen nemen is er niet alleen veel geld te besparen, maar ook milieuwinst te behalen. We maken onze omgeving groener en daarmee aangenamer. Twee vliegen in één klap. Wie wil dan nou niet?

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Blijf op de hoogte en abonneer je op de nieuwsbrief: http://eepurl.com/bRSGNP
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.