Kunnen we met korter douchen de wereld redden?

Wij, in het rijke westen, springen te kwistig om met water. We worden daarom aangespoord om korter te douchen en tijdens tanden poetsen de kraan niet te laten lopen. Maar lossen we daarmee het dreigend water tekort op? In een interview in NEMO Kennislink is professor Arjen Hoekstra van Universiteit Twente daar heel duidelijk over: Korter douchen is zeker niet verkeerd, maar wat je daarmee uitspaart is minder dan een druppel op een gloeiende plaat. Dit is vooral zinvol om te besparen op energie voor de verwarming van dat water. Wil je echt iets doen om water te besparen, begin dan bij je boodschappen.

Ook de natuur heeft water nodig. Foto: Pixabay

Volgens Hoekstra en veel andere specialisten in watermanagement droogt de natuur langzaam om. Op wereldschaal wordt meer water verbruikt dan er duurzaam beschikbaar is. Om dat in kaart te brengen heeft hij al in 2002 de tool Watervoetafdruk ontwikkeld. Daarmee bereken je het waterverbruik van een volledig commerciële keten, een productsoort, landen en continenten. En de uitkomsten zijn reden tot zorg.

In het traditionele waterbeheer wordt rekening gehouden met huishoudens, overheden, bedrijven en de landbouw. Men gaat voorbij aan andere factoren die water uit de circulatie halen. Denk aan vervuiling, logistiek en de natuur. De enige hernieuwbare bron van zoet water is regen en daarvan gaat liefst 75% naar de natuur. Dat is nodig als we op termijn niet in de problemen willen komen door waterschaarste. Regen valt op plaatsen en op momenten dat we het niet nodig hebben. Soms is het zelfs zo overtollig, dat het tot problemen en overlast leidt. De natuur is dan de buffer waar we op momenten van acute schaarste uit kunnen putten. Maar de natuur droogt langzaam op en daarmee ook de buffer.

Door een dag geen vlees te eten bespaar je 1000 liter water in die keten, dat staat gelijk een wel 20 keer (kort) douchen.

Een praktisch voorbeeld: in Iran ligt een groot meer dat water levert voor de lokale pistache productie. Maar die productie is flink opgevoerd terwijl de aanvoer van water naar het meer stagneert. Droogte bedreigt nu de voor deze regio zo belangrijke pistache plantages.

Daarbij komt ook dat veel water op een plek verbruikt wordt, terwijl de opbrengst daarvan naar andere delen van de wereld gaat. Denk aan veevoeders uit Zuid-Amerika voor onze varkens, koeien en kippen. Dat leidt hier tot een mestoverschot. Of de sperzieboontjes uit Kenia, die u in onze supermarkt koopt. In het droge Kenia wordt schaars en kostbaar water verbruikt voor producten die tegen bodemprijzen aan het Westen verkocht worden.
Daar komt bij dat voor dit doel vaak bossen worden gekapt, waardoor het plaatselijk klimaat verandert (opwarmt) en bodemerosie toeneemt. Ook de capaciteit om regenwater lokaal te bufferen neemt af, waardoor de kans op droogte groter wordt.

Van de totale neerslag is maar een fractie beschikbaar
Van het totale wereldwijde waterverbruik gaat ruim 40% naar de veehouderij: Zuivel, vlees, eieren. Zo'n 42% naar landbouw, 13% naar de industrie en slechts 1% als drinkwater naar het huishouden. Door een dag geen vlees te eten bespaar je 1000 liter water in die keten, dat staat gelijk aan wel 20 keer (kort) douchen. Al dat overige water werd gebruikt voor de producten in je koelkast.

Dit waterverbruik is echter maar een fractie van wat er aan regen valt. Een deel van die neerslag verdampt en een ander deel stroomt weg naar rivieren of zakt in de bodem. Van het deel dat in de bodem zakt wordt een deel opgenomen door planten, waarvan een groot deel ook verdampt. Van de totale neerslag blijft uiteindelijk 20-25% beschikbaar voor ons mensen en onze dieren. Daar moeten we het mee doen. En omdat de regen niet op commando valt op momenten dat we het nodig hebben leidt dat periodiek en plaatselijk tot schaarste. Oogsten mislukken en bomen sterven aan droogtestress. Door de klimaatverandering valt steeds vaker extreem veel regen in één keer, waardoor dit tot overlast leidt en heel veel water dat wegstroomt zonder dat de natuur de kans krijgt het te bufferen. Los van de schade die wateroverlast veroorzaakt, leidt dat paradoxaal genoeg uiteindelijk ook tot water schaarste.

Doe je boodschappen met gezond verstand
Hoe kunnen we ons aanpassen om verantwoord met water om te gaan? Op de eerste plaats door minder vlees en zuivelproducten te eten. Maar ook door geen landbouwproducten te kopen die uit droge gebieden komen. Bijvoorbeeld cacaoproducten en amandelen of pistache noten. Voor de meeste andere producten is dat niet zo duidelijk. Dat kan per seizoen verschillen. Dan is het bij boodschappen doen vooral een kwestie van gezond verstand. En probeer voedselverspilling zoveel mogelijk te voorkomen, Om die producten te maken werd namelijk al duizenden liters water gebruikt en het is zonde als dat voor niets is geweest.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Blijf op de hoogte en abonneer je op updates door rechtsboven je e-mailadres in te vullen.
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.