Hoe planten kennis aan nageslacht doorgeven

 

Graphic: Pixabay

In deze BLOG heb ik vaker een artikel gewijd aan eigenschappen van planten die een zekere intelligentie suggereren. De reden is, dat er steeds ontdekkingen worden gedaan die een antwoord geven op de vraag, hoe planten overleven. Bij gevaar kunnen ze niet vluchten of vechten. Hoe doen ze het dan?

Planten kunnen zich met fysieke eigenschappen, bijvoorbeeld stekels en doornen, en met biochemische wapens tegen vraat weren. Een andere bedreiging is teveel of juist te weinig water. De laatste tijd is vooral droogte voor veel planten een uitdaging. Wie zich niet aanpast zal niet overleven. Sommige planten migreren. Zo zien we nu al dat bijvoorbeeld beuken in zuidelijke regionen onder druk staan en zich minder goed voortplanten, terwijl ze zich in noordelijke richting juist uitbreiden.

Het meest flexibel zijn planten met de inzet van biochemische wapens, de plantenstoffen. Hierover communiceren de planten ook via feromonen en signalen via schimmelnetwerken. Maar dat is in het hier en nu. Planten zijn goed in staat om dit wapen aan te passen aan nieuwe bedreigingen en hierover met soortgenoten te communiceren. Maar moeten nakomelingen dan telkens het wiel opnieuw uitvinden? vroegen wetenschappers van de Universiteit Gent zich af.

De plantenstoffen worden alleen ingezet bij acute bedreiging, want de aanmaak en verspreiding hiervan kost een plant veel energie. Bij een acute bedreiging zal de plant de juiste stoffen in de juiste concentratie aanmaken om zich te weren tegen precies die insectenvraat. Communicatie heeft tot doel om soortgenoten te waarschuwen, die zich dan met aanmaak van plantenstoffen klaarmaken voor de strijd, en om de juiste hulptroepen te waarschuwen. Dit zijn dan met name roofinsecten die het op de plaaginsecten gemunt hebben.  Ook bij nog onbekende dreigingen slagen planten erin de juiste mix te vinden, op voorwaarde dat de plant vitaal genoeg is. Bij droogtestress, bijvoorbeeld, kan dat systeem haperen, zoals we gezien hebben bij miljoenen sparren die door de letterzetterkever verloren gingen.

De geslaagde strategie wordt in het geheugen van de plant vastgelegd, klaar voor de volgende aanval. Dit geheugen is feitelijk epi-genetische code die ook in de zaden terecht komt. Op deze manier wordt ook het nageslacht voorbereid. Ook in de plantenwereld leren de jongeren van de ouden.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn - Gratis voor donateurs van Stichting Groen Weert. (www.groenweert.nl).
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.