Kan de mensheid overleven zonder insecten?

Het is niet voor het eerst dat wetenschappers en de media waarschuwen voor het verlies aan soorten in de insectenwereld. Was het niet Einstein, die ooit zei dat het uitsterven van bijen ook het einde van de mensheid betekent? Het lijkt er steeds meer op dat hij gelijk krijgt, ....en sneller dan ons lief is. We hoeven niet op het uitsterven van de bijen of andere bestuivende insecten te wachten. Zodra een kritisch restaantal bereikt is gaat het snel. Nu al moeten boeren in sommige landen hun gewassen met de hand bestuiven. Maar zo zorgvuldig en goedkoop als de bijen dat doen, zullen de mensen nooit kunnen evenaren. Gevolg: groente en fruit wordt zeldzamer en duur, zodat het niet meer voor iedereen te betalen is. Meer mensen gaan noodgedwongen over op slechte voedingsgewoonten.

Foto: Pixabay

Hoe komt dat toch? De achteruitgang van insecten speelt zich vooral af op de landhouw gronden, specifiek de grootschalige landbouw. Die arealen zijn feitelijke dode grond, die met een overmaat aan insecticiden en kunstmest tot productie worden gebracht. Op landbouwgrond gaan ook de vogels het hardst achteruit. Ze vinden geen voedsel meer of wat er nog te vinden is, zit van wortel tot nectar vol gifstoffen.

Alleen in natuurgebieden is er nog leven in en boven de grond. Dat vergroot het risico dat de landbouwsector ook die grond gaat claimen om hem vervolgens uit te mergelen. De landbouw kiest voor grootschalige monoculturen omdat men denkt dat alleen zo voldoende productie mogelijk is. De praktijk is, dat de boeren niet effectiever zijn dan hun collega's die natuurinclusief produceren, maar wel een groot deel van hun opbrengst afstaan aan de industrie, waarvan ze afhankelijk zijn voor gewasbescherming en kunstmest. Op de langere termijn brengt hun productiemethode de biodiversiteit en daarmee het voorbestaan van vele soorten in gevaar, inclusief de mens.

Meer ruimte voor bloemrijke ruigten en bossen in en tussen de landbouwgronden.

Nu al is schaarste aan zoet water en voedsel de achterliggende oorzaak van veel gewapende conflicten. Dat zal alleen maar toenemen als het met de insecten verder achteruit gaat. Want daarmee komt ook de effectieve voedselproductie in gevaar.

Opruimers
Insecten zijn  niet alleen nodig voor de voedselproductie. Veel insectensoorten zijn gespecialiseerd in het opruimen van dood materiaal. Ook die categorie gaat achteruit. Dit betekent dat kadavers en dode planten en bomen langer blijven liggen. Daarmee vergroot het gevaar voor ziekten, die ook voor mensen vervelende gevolgen kunnen hebben.

Ook hebben veel insecten zich gespecialiseerd in het opeten van andere insecten, voornamelijk plaaginsecten. Deze categorie is nu al zwaar belast door het hoge gifgehalte van hun prooien, terwijl die prooien juist geleidelijk resistenter worden tegen het gif dat tegen ze gebruikt wordt.

Hoe lang gaat dit nog goed? Het gaat al niet goed. We zien op talloze fronten achteruitgang in biodiversiteit. Het keerpunt komt razend snel dichterbij. Wetenschappers hebben daar uiteenlopende meningen over: 10 tot 20 jaar, dan slaat het om in een wereldwijde catastrofe.

Het tij is misschien nog te keren. Het besluit om neonicotinoïden in de buitenlucht te verbieden is een begin. Maar er is ondertussen al teveel gif in de landbouwgrond aanwezig. Boeren zullen sneller op kleinschalige natuurinclusieve methodes moeten omschakelen. Meer ruimte voor bloemrijke ruigten en bossen in en tussen de landbouwgronden. Er zullen meer mensen, meer boeren voor nodig zijn, dat wel. Maar proeven laten zien dat het rendement van de landbouwgrond omhoog gaat. De boeren moeten gewoon beginnen. Door vast te houden aan grootschalige monoculturen is hun toekomst juist in gevaar.

Gewasbescherming
Dat de insecticiden wel nog in kassen gebruikt mogen worden, is een beetje raar. In de tijd dat ik bij een tuinbouw toeleverancier werkte, gebruikten de tuinders al bijna geen chemische gewasbescherming. Ze lieten het over aan de natuur, bijvoorbeeld roofinsecten die ze van gespecialiseerde kwekers kochten. Deze uitzondering op het verbod is dan ook volslagen overbodig.

Laten we versneld bloemrijke borders, bermen en houtwallen langs de akkers herstellen. Misschien is dat een goed begin van een globale redding van de landbouw en de biodiversiteit. En misschien is het voortbestaan van de soort MENS hiermee ook gewaarborgd.

Deze blog is een voortzetting van het boek Duurzaam groen en welzijn
Blijf op de hoogte en abonneer je op updates door rechtsboven je e-mailadres in te vullen.
Deel dit bericht met je netwerk via onderstaande buttons.
Deze BLOG-post is geïnspireerd op een artikel in Trouw (Zonder insecten overleven we niet)
Hier een vergelijkbaar artikel bij nu.nl : TIP: Duitse TV programma Quarks & Co